მიშელ უელბეკის ფრანგული “არაბული გაზაფხული”

“შექსპირი და კომპანია”

ამ ბოლო დროს სულაკაურის გამომცემლობის ვებგვერდსა და ფეისბუქის გვერდს განსაკუთრებული ყურადღებით ვათვალიერებ და ყველა ნაცნობ რედაქტორს წუწუნა პიემებით შევუწუხე გული.

ჩვეულებრივი ამბავია :) ახალი თარგმანის გამოცემა იგეგმება და მე, როგორც წესი, მოთმინება არ მყოფნის.

ამჯერად უელბეკის “მორჩილებას” ველოდები.

მესიე მიშელის თავგადადებული მკითხველი ვარ-მეთქი, ვერ დავიჩემებ. რაღაცები მომწონს, რაღაცები – არა. ოღონდ, “მორჩილება” ის წიგნი არ არის, გულგრილად გავაყოლო თვალი და მერე, რომელიმე ფესტივალიდან ფასდაკლებული წამოვიღო.

წელს, ხუთ იანვარს, “Charlie Hebdo“-ზე ტერორისტული თავდასხმის დღეს, ათას სხვა ამბავთან ერთად, ესეც გავრცელდა: უელბეკმა ახალი რომანის სარეკლამო კამპანია შეწყვიტაო.

ჰოდა, მანდ გავიგე პირველად, “მორჩილება” რომ ჰქონდა დაწერილი.

ცოტა ხანში “სულაკაურმა” რელიზი გაავრცელა: უფლებები ვიყიდეთ, ჩვენ ვთარგმნითო.

სიუჟეტზე ბევრი არაფერი ვიცი, მხოლოდ ძირითადი ქარგა: 2022 წელია, “მუსლიმური ძმობის” ლიდერი მუჰამად ბენ აბესი საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურში იმარჯვებს. ფრანგულ “არაბულ გაზაფხულს” რადიკალური ცვლილებები მოჰყვება: იცვლება კანონმდებლობა, უქმდება გენდერული თანასწორობა, სახელმწიფო მრავალცოლიანობას აღიარებს. ერთი სიტყვით, ქვეყნის ტოტალური ისლამიზაცია მიმდინარეობს, აქედან გამომდინარე ყველა შედეგით.

ამ გაუგონარი მეტამორფოზის ცენტრშია ფრანსუა – სორბონას ლექტორი, ლიტერატურის პროფესორი, მარტოხელა ინტელექტუალი აწეწილი პირადი ცხოვრებით. უელბეკის ქრესტომათიული გმირი. ჰოდა, პოლიტიკური ქრონიკების კვალდაკვალ ფრანსუას განცდებზე დაკვირვებაც ძალიან საინტერესო იქნება. ღრმად პატივცემულ ავტორს, მოგეხსენებათ, დანდობა არ ჩვევია.

მეჩქარება-მეთქი, კი ვწუწუნებ, მაგრამ იმასაც ვხვდები, რომ ასეთ წიგნებს ფართხაფურთხით გამოცემა არ უხდება, ემანდ, ტექნიკურმა ლაფსუსმა საერთო ხედი არ გააფუჭოს. თარგმნით ეკატერინე სუმბათაშვილი თარგმნის. რედაქტორი მაკა სესკურიაა. ამ მხრივ მშვიდად ვართ, ანუ.

“შექსპირს და კომპანიას“, თუ გახსოვთ, ორიგინალი მაისში, საფესტივალო სტენდზე ჰქონდა გამოფენილი. სულიც ზედ დამრჩა, მაგრამ რად გინდა – ფრანგულის არაფერი გამეგება. ინგლისური ყოფილიყო ან რუსული – თაროზე მედებოდა უკვე.

სხვათა შორის, ინგლისურად ჯერ არ უთარგმნიათ. ამბობენ, სექტემბერში იქნებაო. რუსებმა, მარტში. snob.ru-ზე ოფიციალური თარგმანის ფრაგმენტი გამოაქვეყნეს და იმის მერე არაფერი ისმის. ის ფრაგმენტი ლამის ზეპირად ვისწავლე, ზუსტად ის არის, რაც ძალიან მომწონს. თხრობის მშვიდი, აკადემიური სტილი და რეალური პერსონაჟები გამოგონილთა გვერდით. ფრანსუა ოლანდი, მარინ ლე პენი. სხვებიც იქნებიან.

გერმანულიც გამოუციათ უკვე და დანარჩენი არ ვიცი. პრინციპში, არც დიდად მნიშვნელოვანია. მალე ქართულად წავიკითხავთ, დარწმუნებული ვარ – გემრიელ და ხელებისმოსაფშვნეტ თარგმანს.

ფრანგული ქავერი სადაა, ორ ფერში გადაწყვეტილი. ქართულზე ჯერ ვერაფერს მოგახსენებთ. ფაქტია, “სულაკაურში” ასეთი რაღაცები არ ეშლებათ.

“მორჩილებაზე” ამ ბოლო დროს ბევრი ითქვა და ერთი-ორგან ელენა ჩუდინოვას “პარიზის ღვთისმშობლის მეჩეთიც” ახსენეს – 2005 წელს გამოცემული ანტიუტოპია შორეული 2048 წლის ამბებზე, მუსლიმი ემიგრანტების ხელთ ჩავარდნილ დასავლეთ ევროპაზე, დაკანონებულ შარიათზე, წაბილწულ კათოლიკურ ტაძრებზე, ალ-ფრანკონის მეჩეთად გადაკეთებულ ნოტრ დამზე, გეტოში შესახლებულ ქრისტიანებზე და ახალ ფრანგულ წინააღმდეგობის მოძრაობაზე.

სიმართლე გითხრათ, ამ ორ ტექსტს შორის ფორმალურ მსგავსებასაც ვერ ვხედავ. ქალბატონ ჩუდინოვას, აპოკალიპტური სურათის ხატვისას, აშკარად ფანტაზია გაექცა, სადღაც მეზობელ გალაქტიკაში. “მეჩეთს” ქსენოფობიისა და ისლამოფობიის უსიამოვნო სუნი უდის (რასაც ავტორიც არ უარყოფს და უსიამოვნოდ სულაც არ ეჩვენება) და, რაც მთავარია, ჩუდინოვას და უელბეკის გვერდიგვერდ მოხსენიება, რბილად რომ ვთქვათ, ლიტერატურული მკრეხელობა მგონია.

ასეთი ამბებია, ჩემო კარგებო. “მორჩილება”, თუ ქვეყანა არ დაიქცა, აგვისტოს დასაწყისში გვექნება. დეტალებზე მერე ვილაპარაკოთ.